مالیات بر طلا
طبق کارشناسی خانم فاطمه جوکار کارشناس اقتصاد کافه سیلور
مالیات ارزش افزوده، نوعی از مالیات غیر مستقیم است که از مصرف کنندگان کالاها و خدمات، دریافت می شود. با این توضیح که در جریان تولید یک کالا و خدمات و رساندن آن به دست مصرف کننده، به ارزش آن اضافه می شود. این اضافه ارزش کالا یا خدمات، به عنوان بخشی از قیمت آن کالا یا خدمات، توسط تولید کننده از مصرف کننده، دریافت شده و به حساب سازمان مالیاتی کشور واریز می گردد. با توجه به تعریف مالیات بر ارزش افزوده در بالا، در تعریف مالیات طلا یا مالیات بر ارزش افزوده طلا، می توان گفت، این مالیات، مالیات غیر مستقیمی است که بر اساس نرخ تعیین شده در قانون و بر مبنای ارزش اصل طلا، اجرت ساخت و سود فروشنده، در هنگام فروش طلا، از خریداران و مصرف کنندگان آن، اخذ گردیده و توسط فروشنده، به حساب سازمان امور مالیاتی کشور، واریز می گردد که البته، اخیرا دست خوش تغییراتی شده و در حال حاضر، صرفا، به اجرت ساخت طلا و سود فروشنده آن، تعلق می گیرد، نه اصل طلا.
میزان مالیات بر ارزش افزوده طلا تا پیش از این: براساس قانون مالیات بر ارزش افزوده تا قبل از این، میزان نرخ مالیات طلا، ۹% تعیین شده بود که باید، از طریق سامانه های مالیاتی، پرداخت می گردید. که این مالیات دربرگیرنده ارزش های اصل طلا، سود خود فروشنده، اجرت ساخت و … بود. اما از آنجایی که خودِ طلا یک کالای سرمایه ای بوده و نه مصرفی طبق برخی نظرات نباید مشمول این مالیات می شد که منجر به بررسی مجلس شورای اسلامی دراین باب شد.
میزان مالیات طلا در سال 1401 و 1402 چقدر است؟ قانون قدیم مالیات خرید طلا، میزان این مالیات را 9 درصد تعیین کرده بود که شامل ارزش اصل طلا، سود فروشنده و اجرت ساخت طلا می‌شد؛ اما این قانون به دلیل اعتراضاتی که از سوی فروشندگان طلا صورت گرفت، اصلاح گردید. بر همین اساس این مالیات در سال جدید با توجه به قانون مالیات بر ارزش‌افزوده طلا 1401 و 1402 دریافت می‌شود. طبق این قانون، اصل طلا از مالیات معاف می‌گردد؛ اما نرخ این مالیات همانند گذشته، برابر با 9 درصد می باشد.
مالیات طلا چگونه محاسبه می‌شود؟ به منظور محاسبه مالیات طلا، از یک فرایند تأیید شده توسط قانون اخذ مالیات بر ارزش‌افزوده استفاده می‌شود. در این محاسبات، به ارزش اصل طلا، اجرت ساخت، اضافه می‌شود. سپس بر اساس قانون، 7 درصد سود نیز برای فروشنده در نظر گرفته خواهد شد. با این محاسبات می‌توان بهای طلا را مشخص نموده و از خریدار دریافت کرد. حال برای پرداخت مالیات بر ارزش‌افزوده طلای فروخته شده، 9 درصد از این مبلغ باید به حساب سازمان امور مالیاتی کشور پرداخت شود.
آیا خرید سکه از طلا فروشی مالیات دارد؟ دستورالعملی وجود دارد که اگر فردی بیش‌تر از ۱۵ سکه از بانک مرکزی خریداری کند، به ازای هر قطعه سکه، ۹۶۰هزار تومان باید مالیات بر ارزش افزوده بپردازد. حال نسبت به مازاد ۱۵ الی ۲۵ سکه به ازای هر قطعه ۱ میلیون و ۲۸۰ تومان باید پرداخت کند. با این تفاسیر پاسخ این سوال که آیا خرید سکه از طلا فروشی مالیات دارد؟ می‌توان گفت، بله مالیات دارد. در این بین، بهتر است بدانید که طبق قانون جدید مالیات ارزش افزوده طلا اصل طلا شامل مالیات ارزش افزوده نمی‌شود و از این اصل جزء قانون حذف مالیات بر ارزش افزوده می‌شود. اجرت ساخت طلا حال که در مورد قانون حذف مالیات بر ارزش افزوده طلا به شکل گفته شده، با شما صحبت کرده‌ایم. بهتر است در مورد اجرت ساخت طلا هم اطلاعاتی را ارائه دهیم. اجرت ساخت طلا شامل اجرت ساخت درصدی، اجرت ساخت به تومان و درصد و اجرت ساخت به تومان می‌شود، اجرت ساخت طلا در اصل همان سود است که طلاساز به خاطر ساخت طلا دریافت می‌کند و سپس به قیمت خام یک گرم طلا اضافه می‌شود و برای طلاهای گوناگون با توجه به نوع طراحی، اینکه طلا نگین‌دار باشد یا نباشد، روی قطعه سنگ کار شده باشد یا نحوه تراشکاری اجرت ساخت متفاوت برآورد می‌شود
تغییرات مالیات طلا با توجه به اینکه طلا یک کالای سرمایه ای است تا مصرفی، مالیات آن نیز در سال های اخیر تغییراتی داشته است. این تغییرات در مورد مالیات طلا از سال 1401 اعمال شده است. در واقع پیش از این، در سال های گذشته نرخ مالیات طلا را حدودا 9 درصد تعیین می کردند. این مالیات را فروشنده باید از طریق سامانه های مالیاتی پرداخت می کرد. مالیات طلا در سال های گذشته با توجه به ارزش های اصل طلا، سود فروشنده، اجرت ساخت و دیگر موارد تعیین می شده است. در سال 1401 با ورود مجلس به این قضیه تغییراتی در نوع مالیات ایجاد شد. طبق قانون جدید تعریف شده که از دی ماه سال 1401 اجرایی شده است مالیات طلا با سود 9 درصد، صرفا به اجرت ساخت و سود فروشنده تعلق خواهد گرفت. در واقع با این قانون اصل طلا مشمول مالیات نخواهد شد.
ماده 26 قانون مالیات بر ارزش افزوده
البته باید گفت مالیات بر عایدی سرمایه در مورد طلا تا 150 گرم را شامل نمی شود. از طرفی بسیاری از افراد در بازار طلا به دنبال حذف مالیات طلا هستند. این امر با مشکلاتی روبرو است. از طرفی در مورد حذف مالیات طلا باید به ماده 26 قانون جدید مالیات طلا رجوع کرد. ماده 26 قانون مالیات بر ارزش افزوده در مورد مالیات طلا به این صورت بیان شده است که: «طلا، جواهر و پلاتین
۱- اصل طلا، جواهر و پلاتین به کار رفته در مصنوعات ساخته شده از فلزات مزبور، معاف از مالیات و عوارض می‌باشد.
۲- اجرت ساخت، حق‌العمل و سود فروشنده کالاهای موضوع این بند مشمول مالیات و عوارض با نرخ نه-درصد (۹%) می‌باشد.
۳- پس از راه‌اندازی سامانه مودیان، عرضه‌کنندگان کالا و خدمات مربوط به این بند مکلفند کلیه عملیات خرید و فروش خود را در سامانه مزبور ثبت کنند. درج ارزش اصل طلا، جواهر و پلاتین، اجرت ساخت، حق‌العمل و سود فروشنده به تفکیک در صورتحساب الکترونیکی الزامی است. در صورت کتمان و یا عدم ثبت تمام یا برخی از معاملات در سامانه مذکور مشمول جریمه‌ای معادل نه درصد (۹%) ارزش اصل طلا، جواهر و پلاتین است که غیر قابل بخشودگی می‌باشد. این جریمه علاوه بر جریمه مذکور در بند «ب» ماده (۳۶) این قانون است.
۴- کلیه واحد های فعال در زنجیره عرضه کالا و خدمات مربوط به این بند مکلفند حداکثر تا دوماه پس از لازم‌الاجراء شدن این قانون از پایانه فروشگاهی مورد تایید سازمان استفاده کنند، در غیر این صورت اتحادیه های ذی‌ربط و اتاق اصناف ایران موظفند پروانه فعالیت واحد های موضوع این بند در کل زنجیره مربوط را که بدون استفاده از پایانه فروشگاهی اقدام به فروش کالا یا خدمت می‌کنند، باطل نمایند. نیروی انتظامی موظف است از ادامه فعالیت واحد های فاقد پروانه جلوگیری کند.»
