نقره یک فلز بسیار گرانبها و زیبا است که از آن هم برای مصارف صنعتی و هم برای ساخت زیور آلات استفاده می‌شود. نقره به دلیل رنگ و مقاومتی که در برابر خوردگی دارد، برای ساخت زیور آلات بسیار مناسب است. البته باید اشاره شود که افراد بسیاری به زیور آلات نقره علاقه دارند، زیرا این زیور آلات در زیباترین شکل خود طراحی و ساخته می‌شوند. ساخت زیور آلات نقره آسان نیست و به تجربه و سلیقه بالایی نیاز دارد. در این مقاله از وب سایت کافه سیلور قصد داریم تا به بررسی موضوع نقره سازی یا نقره کاری و ساخت زیورالات نقره بپردازیم و اطلاعاتی را در این خصوص در اختیار شما عزیزان قرار دهیم. بنابراین برای کسب اطلاعات بیشتر تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
نقره سازی چیست؟
نقره سازی یکی از هنرهای اصیل ایرانی است که سال های سال توسط هنرمندان ایرانی در شهرهای مختلف ایران انجام میشد. این هنر زیبا نشان دهنده ذوق سلیقه ایرانیان است. در دنیای امروز نیز نقره سازی ایرانی یکی از زیباترین و مشهور ترین هنرهای ایران به شمار می آیند. اگر بخواهیم تعریفی از نقره سازی را بیان کنیم، باید اشاره نماییم که نقره سازی یکی از قدیمی‌ترین صنایع دستی در ایران به شمار می آید که به آن سیم سازی نیز اطلاق می گردد.
باید اشاره شود که کار نقره سازان، ساخت ظروف نقره و ساخت زیورالات نقره می باشد. نقره سازی چه برای زیور آلات باشد و چه برای ساخت ظروف نقره، باید در کارگاه ها انجام گیرد. فرآیند ساخت زیور آلات نقره مراحل مختلفی دارد که در زیر به ان ها اشاره می کنیم:
- ذوب نقره
- نوردکاری
- فلزکاری
- لحیم کاری
- قلمزنی
- حکاکی
در دنیای نوین امروز ساخت وسایل و زیور آلات نقره با گذشته تفاوت های بسیاری کرده است. در واقع باید اشاره شود که امروزه به دلیل مکانیزه شدن نقره سازی و تخصصی شدن کارها، نقره سازی در کارخانه های مجهزی تولید می گردد. البته هنوز کارگاه هایی در برخی از شهرهای ایران وجود دارد که به صورت سنتی مراحل نقره سازی را انجام می دهند. اما با این وجود برخی از مراحل نقره سازی را نیز در کارگاه های مخصوص انجام می دهند. از جمله شهرهای ایران که به صورت عمده صنعت نقره سازی در آن ها انجام می شود شامل شهرهای اصفهان، تبریز، شیراز و زنجان می باشد.
مراحل ساخت زیور آلات و جواهرات نقره:
ساخت زیورآلات نقره یک کار بسیار زیبا و شگفت انگیز است که علاوه بر ذوق و هنر به دقت بالایی نیاز دارد. نقره کاری برای افراد تازه کار کمی سخت و مشکل است. اما برای افراد با تجربه به عنوان یک سرگرمی شناخته می شود که دیدن زیبایی در انتهای کار می تواند انرژی بسیاری به آن ها بدهد. اما شما عزیزان نیز می توانید با گذراندن دوره های جواهر سازی و نقره کاری نیز در این صنعت وارد شوید و از این کار زیبا و ظریف لذت ببرید. لازم به ذکر می باشد که نقره کاری مراحل بسیار مختلفی دارد که در زیر به آن ها اشاره می کنیم:
- اره کشی
- سوهان کشی
- فلز کاری
- لحیم کاری
- بافت سازی
با انجام این مراحل می توانید زیور االات بسیار زیبا و خاصی را تولید کنید و از آن ها لذت ببرید. اما نکته بسیار مهمی که باید بدانید این است که بسیاری از پروژه های نقره کاری مستلزم همه ی این پنج مرحله نمی باشند. با خلاصه کردن نقره کاری به مراحل قابل مدیریت و یادگیری مرحله به مرحله آن ها، متوجه می شویم که نقره کاری امری بسیار زیبا و جذاب و شگفت انگیز است. یادگیری این کار می تواند در زندگی هنری شما تاثیر بسزایی داشته باشد.
اره کشی در نقره کاری و ساخت زیور آلات:
یکی از مراحل نقره کاری و ساخت زیور آلات نقره، اراه کشی می باشد. لازم به ذکر است که اره مخصوص نقره کاری یک ابزار خاص بوده که از آن برای بریدن نقره و ایجاد شیار روی آن استفاده می گردد. می توان اذعان داشت که نقره یک فلز نرم است و به همین دلیل برای ساخت زیور آلات نیز مناسب باشد. این نرم بودن نقره باعث شده است که برش آن با اره های نازک، مانند اره مویی نیز امکان پذیر باشد. به خاطر داشته باشید که برای برش نقره از اره شماره ۲، ۴ و ۶ استفاده می کنند.
نکته قابل توجه این است که در صنعت جواهرسازی، میزان بزرگی یا کوچکی اره را با شماره با شماره مشخص می شود. هر چقدر شماره اره بیشتر شود، اره ظریف تر خواهد شد. به عنوان مثال اره شماره 6 نسبت به اره شماره ۲ و ۴ ظریف تر خواهد بود. به همین خاطر از این شماره برای برش های ظریف و نازک استفاده می شود. اره کشی یا اره کاری باید به نحو احسنت انجام گیرد و برای انجام ان نکات بسیار مهمی وجود دارد.
یکی از مهم ترین نکات اره کشی یا اره کاری نقره، انجام درست آن و جلوگیری از ایجاد سَوالِه است.ممکن است این سوال برای شما عزیزان به وجود بیاید که سواله چیست؟ برای پاسخ به این سوال می توان اذعان داشت که سَوالِه همان خاک نقره است که در اثر اره کشی ایجاد می گردد. به صورت معمول جمع آوری سواله نقره و ذوب آن عملی بسیار سخت خواهد بود. بنابراین عدم دقت در اره کاری و ایجاد سواله بیشتر باعث از بین رفتن و هدررفت نقره می گردد!
سوهان کشی و ساخت زیور آلات نقره:
از دیگر مراحل مهم نقره کاری و ساخت زیور آلات نقره، سوهان کشی می باشد. این مرحله وابسته به مرحله قبلی خواهد بود. ممکن است بپرسید چرا؟! باید اشاره شود که هرچه کار اره کشی تمیز تر انجام شود، نیاز شما به سوهان کشی نیز بسیار کمتر خواهد بود. سوهان کشی خود دارای نکات بسیار مهمی می باشد که در زیر به آن ها اشاره خواهیم کرد:
- مشکل ترین و سخت ترین قسمت سوهان کشی این است که جهت حرکت سوهان را باید به یاد داشته باشید. (هرگز این کار مانند سوهان کشی ناخن نمی باشد)
- سوهان را به عقب و جلو حرکت ندهید و تنها در یک جهت و به سمت مخالف بدن سوهان بکشید.
- سوهان ها معمولا مسطح یا نیم دایره هستند و با شماره اندازه گیری می شوند، هرچه این عدد بالاتر باشد برش تمیزتر خواهد بود.
- لازم به ذکر می باشد که سوهان های ۰ و ۱ دندانه بزرگ هستند و به راحتی در کوتاه ترین زمان مقدار زیادی از فلز را از بین خواهند برد.
- اگر قطعه نقره ای که آن را برش داده اید، لبه های بی قاعده ای و نامنظمی دارد، ابتدا با این سوهان ها به حل این مشکل بپردازید.
- اگر تنها قادر به خرید یک سوهان باشید بهتر است سوهان شماره ۲ را انتخاب کنید. باید بدانید که این سوهان تقریبا برای همه اهداف مناسب بوده و دندانه های آن متوسط می باشد
- برای انجام کارهای دقیق تر می توانید از سوهان هایی با دندانه های کوچک تر مانند شماره ۴ و ۶ استفاده کنید.
- یک نکته مهم و قابل توجه این است که تمامی خرده های فلز پس از سوهان کشی با فرچه تمیز خواهند شد.
فلزکاری مهمترین مرحله در ساخت زیور آلات نقره:
یکی از مهم ترین و اساسی ترین مراحل در ساخت زیور آلات نقره، فلز کاری می باشد. این کار به دقت فراوانی نیاز دارد و برای انجام آن لازم است که چندین مرحله کوچک دیگر در آن رعایت گردد. از جمله مراحل فلز کاری در ساخت زیور آلات تقره شامل موارد زیر خواهد بود:
- چکش کاری
- ریخته گری
- مخراج کاری و ...
در این بین مراحل می توان اذعان داشت که چکش کاری مهمترین مرحله فلز کاری نقره به شمار می‌رود. ممکن است شما عزیزان با شنیدن اسم چکش به یاد کوبیدن چکش روی فلزات نقره ای بیافتید! اما باید بدانید که نقره فلزی نرم و شکل پذیر است و این چکش کاری با چکش های اهنی انجام نخواهد شد.. چکش مورد استفاده در ساخت زیورالات بسیار ظریف بوده و از جنس پلاستیک خواهد بود.
به صورا معمول چکش کاری نقره را با استفاده از یک سری سندان های آماده انجام خواهد گرفت. این سندان ها تنوع بسیار بالایی داشته و از آن ها برای شکل دهی به زیورآلات استفاده خواهند کرد. از جمله نکات بسیار مهمی که در این خصوص باید بدانید، به صورت زیر خواهد بود:
- برای چکش کاری زیورالات ابتدا قسمت هایی که نیاز به خم کردن دارند را روی سندان متناسب با آن می‌گذارند.
- سپس با استفاده از چکش پلاستیکی ضربات بسیار کنترل‌شده ای به آن وارد می کنند.
چکش کاری زیورالات نقره نیاز به مهارت بسیار بالایی دارد. به همین دلیل است که استادان نقره سازی به شاگردان و هنرجویان نقره سازی توصیه می‌کنند که مرحله چکش کاری را روی فلزاتی مانند مس را به صورت کامل یادبگیرند تا بتوانند بر روی نقره نیز این عملیات را انجام دهند.
لحیم کاری:
همان گونه که اشاره شده است، از دیگر مراحل ساخت زیورآلات و جواهرات نقره، لحیم کاری می باشد. باید که اشاره شود که لحیم کاری زیورالات نقره نیز دقیقا شبیه لحیم کاری سیم برق می باشد. به طور قطع شما نیز در خانه خود دستگاه لحیم را در اختیار دارید. نکته بسیار مهمی که باید بدانید این است که لحیم کاری در نقره سازی به دو نوع لحیم کاری سخت و لحیم کاری نرم انجام می شود. دیگر نکته مهم، تفاوت میان شعله های اکسایشی (بخار کننده) و فرسایشی(زرد رنگ) و طبیعی( نوک زرد رنگ) است که پس از آموزش های لازم می توانید درباره این دو نیز اطلاعات کاملی را کسب کنید. در آموزش لحیم کاری نقره می توانید به موارد زیر دست پیدا کنید و آن ها را به صورت کامل اموزش ببینید:
- چگونه باید شعله را در هنگام حرارت دادن جواهر نقره با سرعت مناسب و ارتفاع درست حرکت داد.
- از چه مقدار گدازه استفاده کنید تا علاوه بر محافظت از جواهر آن را دگرگون نکنید
- نقاط دقیق لحیم کاری
- پس از ذوب شدن و جاری شدن نقره به چه حالتی در خواهد آمد
- چگونه با استفاده از ظاهر گدازه دمای لازم برای فلز را تشخیص دهید. و ....
بافت سازی:
مرحله اخر ساخت زیور آلات نقره، بافت سازی می باشد. در واقع منظور از بافت سازی صیقل دادن، براق کردن، جلا دادن، رنگ آمیزی نقره است. این کار به عنوان پایان کار ساخت زیور آلات نقره به شمار می آید. نکته مهم و قابل توجه این است که پس از لحیم کاری، شاید نیاز باشد تا مقداری سوهان بکشید و یا آثار باقی مانده از ترشی را پاک کنید. مسلما در این مرحله بایستی از سوهان های بسیار ریز با شماره بالا استفاده کنید. برای پرداخت و صیقلی کردن سطح زیورالات نقره از دستگاهی به نام چرخ صیقل (با دینام یک طرفه و دو طرفه) استفاده می کنند. این دستگاه سطح نقره را به بهترین شکل ممکن، شفاف و درخشنده می‌کند. از جمله نکات مهم و قابل توجه در خصوص بافت سازی به صورت زیر می باشد:
- با توجه به نوع جواهر مورد نظر احتمالا نیاز است تا بافت بیشتری به طراحی جواهر نقره خود بیافزایید.
- استفاده از چرخ صیقل برای صیقل کاری نقره و دستیابی به درخشش عالی و صیقلی الزامی می باشد.
- در این مرحله اگر نواقص کوچکی وجود داشت، می توانید آن ها را به وسیله سوهان بر طرف نمایید
- شما عزیزان می توانید با استفاده از سولفور یا روش های دیگر به طراحی جواهر نقره خود پتینه اضافه کنید و به آن جلوه ای آنتیک ببخشید. به علاوه با استفاده از این کار می توانید بافت آن را بهبود داده و جزییات بیشتری به کار اضافه کنید تا به این ترتیب ظاهر براق نقره را تیره کرده و ظاهر آن را کاملا تغییر دهید.
سخن پایانی:
در این مرحله سعی کردیم تا درباره ساخت زیور آلات نقره اطلاعاتی را در اختیار شما عزیزان قرار دهیم. شما می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر به وب سایت کافه سیلور مراجعه کرده و با استادان در این خصوص مشورت نمایید.
