در دنیای جواهرات، پرسش‌های متعددی پیرامون دوام و تداخل فلزات مختلف مطرح میشود. یکی از سوالاتی که اغلب علاقه‌مندان به جواهرات به آن برمی‌خورند، این است که آیا فلزاتی مانند بدلیجات و نقره، می‌توانند طلا را تحت تأثیر قرار دهند و به مرور از درخشش و کیفیت آن بکاهند؟ این موضوع به‌ویژه برای کسانی که به‌طور هم‌زمان از طلا، نقره و بدلیجات استفاده می‌کنند اهمیت دارد و می‌تواند نگرانی‌هایی را برای آنها ایجاد کند.
از آنجا که طلا به‌عنوان یکی از مقاوم‌ترین و پایدارترین فلزات شناخته میشود، ممکن است باور نکنیم که فلزات دیگر، به ویژه نقره و شمش نقره، بتوانند آن را دچار تغییر کنند. در این مقاله، به این پرسش می‌پردازیم که آیا نقره یا بدلیجات در شرایط خاص می‌توانند اثری بر طلا بگذارند و از نظر علمی و تجربی به بررسی تأثیرات این فلزات روی یکدیگر خواهیم پرداخت. همچنین، بررسی خواهیم کرد که چگونه نگهداری و استفاده از جواهرات طلا و نقره به‌ویژه در کنار شمش نقره می‌تواند به حفظ کیفیت و درخشندگی آنها کمک کند.
آیا نقره طلا را میخورد؟
در علم شیمی و مواد، طلا و نقره به عنوان دو فلز نجیب بررسی میشوند که در برابر اکسیداسیون و خوردگی بسیار مقاوم هستند. این ویژگی‌ها باعث میشود که هر یک از این دو فلز بتواند بدون واکنش‌های شیمیایی با دیگر فلزات، به شکل مستقل پایدار بماند. طلا به دلیل مقاومت بالای خود در برابر اکثر عوامل محیطی، به عنوان یکی از مقاوم ترین فلزات در برابر خوردگی شناخته میشود، در حالی که نقره نیز مقاومت خوبی دارد اما به سرعت با اکسیژن و گوگرد واکنش نشان می دهد و اکسید میشود. بنابراین، در صورت تماس مستقیم نقره با طلا، هیچ واکنش شیمیایی که موجب خوردگی یا تخریب طلا شود رخ نخواهد داد.
بسیاری از جواهرسازان به طور ترکیبی از نقره و طلا در یک قطعه استفاده می‌کنند و با افزودن پوشش های محافظتی نظیر روکش رودیوم روی نقره، از تغییر رنگ و کدر شدن آن جلوگیری می‌کنند. در واقع، این پوشش ها به کاهش واکنش نقره با هوا و مواد شیمیایی کمک می‌کنند و مانع از ایجاد هرگونه تغییر در ظاهر طلا و نقره میشوند. به این ترتیب، استفاده از نقره و طلا در کنار یکدیگر در جواهرات نه تنها به زیبایی طراحی کمک می‌کند، بلکه در محیط های روزمره و حتی در تماس با پوست نیز بی‌خطر و پایدار است.
پس در نتیجه، نگرانی از اینکه نقره بتواند به طلا آسیبی وارد کند، از نظر علمی و تجربی بی‌اساس است و هیچ مدرکی دال بر این تأثیر وجود ندارد. تفاوت های شیمیایی و استفاده از فناوری های پوشش دهی در ساخت جواهرات، امکان هم زیستی این دو فلز را بدون مشکل فراهم می آورد و می توان با اطمینان از جواهرات ترکیبی طلا و نقره بهره برد.
آیا بدلیجات باعث خورده شدن طلا و نقره میشوند ؟
در برخی موارد، این احتمال وجود دارد که بدلیجات باعث آسیب به طلا و نقره شوند. این موضوع بیشتر به جنس و پوشش بدلیجات مرتبط است. بسیاری از بدلیجات از فلزات ارزان‌قیمت یا آلیاژهایی ساخته میشوند که ممکن است با طلا و نقره واکنش نشان دهند. هنگامی که این فلزات در کنار طلا یا نقره قرار می‌گیرند، به دلیل تفاوت در پتانسیل الکتروشیمیایی، احتمال وقوع واکنش های خوردگی وجود دارد. اگر محیط شامل رطوبت و مواد اسیدی باشد، این فرایند تسریع میشود و ممکن است منجر به تغییر رنگ و آسیب به سطح طلا و نقره شود.
یکی از عوامل مهمی که می‌تواند باعث خوردگی طلا و نقره شود، تعریق بدن است. تعریق، مواد اسیدی طبیعی را تولید می‌کند که قادر به واکنش با بدلیجات و حتی برخی از طلا ها هستند. بدلیجات عمدتاً از فلزاتی مانند برنج، مس و زینک ساخته میشوند که در تماس با عرق بدن یا رطوبت محیط به مرور اکسید میشوند و این فرآیند ممکن است به طلا و نقره‌های اطراف آسیب برساند. بنابراین توصیه میشود طلا و نقره را جدا از بدلیجات نگه داری کرده و از تماس مستقیم آنها با یکدیگر اجتناب شود.
طلا توسط چه فلزی خورده می شود؟
طلا، به عنوان فلزی که در برابر بسیاری از مواد و عناصر دارای مقاومت شیمیایی بالاست، به طور معمول دچار خوردگی نمی‌شود و در طبیعت به‌عنوان عنصری پایدار شناخته میشود. بااین‌حال، برخی ترکیبات خاص مثل آب سلطان (که ترکیبی از اسید نیتذریک و اسید هیدروکلریک است) قادرند طلا را حل کنند. این ترکیب قدرتمند توانایی شکستن پیوند های اتمی طلا و تبدیل آن به نمک طلا را دارد و در صنعت برای خالص‌سازی این فلز به کار می‌رود. آب سلطان به همین دلیل یکی از نایاب ترین و نیرومند ترین حلال های شناخته‌شده است که می‌تواند بر طلا تأثیر بگذارد.
علاوه بر آب سلطان، برخی فلزات نیز به طور غیرمستقیم بر طلا اثر می‌گذارند. برای نمونه، جیوه با طلا ترکیب شده و آمالگام طلا را تشکیل می‌دهد که باعث تغییر در ساختار و کاهش خواص فیزیکی طلا میشود. این ترکیب در گذشته برای استخراج طلا از سنگ معدن به کار می‌رفت، زیرا ترکیب مستقیم طلا و جیوه اجازه می داد آنها را به راحتی از سایر سنگ ها جدا کنند.
آیا وزن طلا به مرور کم میشود؟
وزن طلا به مرور زمان تغییر خاصی نمی کند و به‌طور طبیعی کم نمی‌شود. طلا از فلزات پایدار و مقاوم به اکسیداسیون و زنگ زدگی است، به همین دلیل در برابر عوامل محیطی مانند هوا، رطوبت و دما مقاومت بالایی دارد و وزن آن کاهش نمی‌یابد. حتی با گذشت زمان طولانی، اگر طلا در معرض سایش و تماس مداوم با سایر مواد نباشد، دچار فرسایش نمی‌شود. به همین خاطر است که بسیاری از آثار باستانی طلا با همان وزن و کیفیت اولیه باقی مانده‌اند.
با این حال، استفاده مداوم و تماس مکرر طلا با پوست، پارچه‌ها و مواد دیگر می‌تواند باعث شود که مقدار بسیار ناچیزی از طلا به مرور از بین برود. البته این کاهش وزن در حد میکروسکوپی است و به سختی قابل مشاهده خواهد بود. به‌عنوان مثال، زیورآلاتی که به طور مرتب استفاده میشوند ممکن است در ناحیه‌های تماس با پوست یا لباس کمی نازک تر شوند، اما این کاهش وزن آن‌قدر جزئی است که در بسیاری از موارد حتی با اندازه گیری دقیق هم به سختی قابل تشخیص است.
آیا وزن نقره به مرور کم میشود؟
نقره، به عنوان یکی از فلزات گران‌بها، به مرور زمان در شرایط خاصی می‌تواند وزن خود را به‌طور جزئی از دست بدهد، اما این تغییرات معمولاً بسیار کم و ناچیز است. از دلایل این اتفاق، می‌توان به اکسیداسیون و فرسایش ناشی از تماس با هوا و رطوبت اشاره کرد. نقره در برخورد با اکسیژن و گوگرد موجود در هوا ممکن است به مرور زمان یک لایه تیره‌رنگ به نام سولفید نقره (که با نام سیاه شدگی نقره نیز شناخته میشود) بر سطح خود ایجاد کند. این لایه به تنهایی سبب از دست دادن وزن نمی‌شود، اما با تمیز کردن‌های مداوم و استفاده از محلول های شیمیایی برای از بین بردن آن، بخش های بسیار ریزی از نقره ممکن است از بین بروند.
همچنین، اگر نقره به‌طور مداوم در تماس با مواد شیمیایی قوی مانند کلر و اسیدها قرار گیرد، سرعت فرسایش آن افزایش می یابد. این امر می‌تواند در طولانی مدت به کاهش وزن منجر شود، اما کاهش وزن در این شرایط نیز به قدری کم است که تأثیر محسوسی بر وزن کلی ندارد. به همین دلیل، نقره در مقایسه با فلزاتی مثل آهن که به مرور زمان دچار زنگ‌زدگی و فرسایش شدید میشوند، بسیار مقاوم تر است و تغییرات وزن آن در طولانی مدت عمدتاً نادیده گرفته میشود.
آیا عیار طلا کاهش میابد؟
اگر طلای خالص با فلزات دیگر ترکیب شده باشد (مانند طلای ۱۸ عیار که شامل ۷۵٪ طلا و ۲۵٪ فلزات دیگر است)، فلزات افزودنی ممکن است به مرور زمان دچار فرسایش و زنگ زدگی شوند. این فرسایش می‌تواند بر ظاهر طلا تأثیر بگذارد، اما خود طلای خالص دچار کاهش عیار نخواهد شد. به همین دلیل، برای محافظت از جواهرات طلا و حفظ درخشندگی آنها، توصیه میشود که از تماس طولانی‌مدت آنها با مواد شیمیایی قوی، کلر و اسیدها پرهیز شود.
آیا طلا باعث سیاه شدن بدلیجات میشود؟
بله، طلا می‌تواند به طور غیرمستقیم باعث سیاه شدن بدلیجات شود، اما این مسئله به واکنش شیمیایی مستقیم طلا ارتباط ندارد؛ بلکه به مواد فلزی موجود در بدلیجات و تاثیر عوامل محیطی بستگی دارد.
فلزات غیرنجیب در ساخت بدلیجات، مانند نیکل و مس، نسبت به طلا واکنش پذیرتر هستند و در تماس با گوگرد و رطوبت می‌توانند لایه‌ای تیره بر سطح خود ایجاد کنند. در نتیجه، اگر بدلیجات کنار طلا به مدت طولانی استفاده شوند، این واکنش‌ها می‌توانند به مرور زمان باعث سیاه شدن سطح بدلیجات شوند، در حالی که طلا همچنان براق و بدون تغییر باقی می‌ماند.
نتیجه گیری
در نتیجه گیری از بحث های مطرح شده در این مقاله، می توان گفت که طلا به عنوان یک فلز نجیب، به دلیل ویژگی های شیمیایی و فیزیکی خاص خود، تحت تأثیر نقره و بدلیجات قرار نمی‌گیرد. نقره، اگرچه در شرایط خاص می‌تواند دچار اکسیداسیون شود، اما تماس مستقیم آن با طلا هیچ گونه واکنشی را به دنبال نخواهد داشت. از سوی دیگر، بدلیجات به دلیل جنس و پوشش های مختلفی که دارند، ممکن است تحت تأثیر رطوبت و تعریق قرار بگیرند و در نتیجه بر روی طلا یا نقره تأثیر بگذارند.
بنابراین، برای حفظ کیفیت و درخشندگی جواهرات طلا و نقره، توصیه می شود که از نگهداری آنها در کنار بدلیجات یا فلزات غیرنجیب اجتناب شود. در نهایت، با توجه به پایداری و مقاومت بالای طلا و نقره، می‌توان با اطمینان از جواهرات ترکیبی استفاده کرد، به شرط آنکه از نکات حفاظتی مربوط به هر یک از این فلزات به‌خوبی آگاه باشیم.
