آبکاری نقره، به فرایند پوشش یک سطح رسانا با فلز زیبای نقره گفته می شود. یکی از موارد استفاده از فلز گرانبهای نقره آبکاری نقره می باشد. آبکاری قطعات و سطوح مورد نیاز بسته به موارد کاربرد با عناصر مختلفی از جمله عنصر نقره انجام میگیرد. آبکاری نقره میتواند تنها با خود این فلز و یا با ترکیب با چند فلز دیگر اتفاق بیفتد؛ که در ترکیب با عناصر دیگر، ترکیبی بنام آلیاژ را به وجود می آورد.
آلیاژهایی که در ترکیب فلز نقره با فلزات دیگر ایجاد میشود معمولا آلیاژهای مفیدی هستند که در جواهرسازی، لوازم آشپزخانه، سکه و کنتاکت های الکتریکی استفاده میشود.از آنجایی که نقره رسانای بسیار کارآمدی برای گرما و الکتریسیته است از این رو این ویژگی آن را به گزینه مناسبی برای آبکاری ایجاد کرده است؛ و با همین ویژگی فلز نقره، میتوان ارزش افزوده آبکاری نقره را بالا برد.
رایج ترین آبکاری در حوزه نقره، آبکاری الکتریکی یا الکترولیتی است که با استفاده از تجهیزات لازم و استفاده از جریان الکتریکی، جسم مورد نظر آبکاری میشود. جهت توضیح دادن راجب آبکاری نقره ابتدا باید شناخت کاملی راجب عنصر نقره داشته باشید.
روش انجام آبکاری نقره چگونه است؟
آبکاری قطعات و سطوح مورد نیاز بسته به موارد کاربرد با عناصر مختلفی از جمله عنصر نقره انجام میگیرد. آبکاری نقره میتواند تنها با خود این فلز و یا با ترکیب با چند فلز دیگر اتفاق بیفتد؛ که در ترکیب با عناصر دیگر، ترکیبی بنام آلیاژ را به وجود می آورد.
آبکاری نقره، به فرایند پوشش یک سطح رسانا با فلز زیبای نقره گفته می شود. یکی از موارد استفاده از فلز گرانبهای نقره آبکاری نقره می باشد. آلیاژهایی که در ترکیب فلز نقره با فلزات دیگر ایجاد میشود معمولا آلیاژهای مفیدی هستند که در جواهرسازی، لوازم آشپزخانه، سکه و کنتاکت های الکتریکی استفاده میشود.
از آنجایی که نقره رسانای بسیار کارآمدی برای گرما و الکتریسیته است از این رو این ویژگی آن را به گزینه مناسبی برای آبکاری ایجاد کرده است؛ و با همین ویژگی فلز نقره، میتوان ارزش افزوده آبکاری نقره را بالا برد. رایج ترین آبکاری در حوزه نقره، آبکاری الکتریکی یا الکترولیتی است که با استفاده از تجهیزات لازم و استفاده از جریان الکتریکی، جسم مورد نظر آبکاری میشود. جهت توضیح دادن راجب آبکاری نقره ابتدا باید شناخت کاملی راجب عنصر نقره داشته باشید.
نقره:
نقره یک عنصر شیمیایی با نشانه Ag ، که در گروه یک فرعی جدول تناوبی قرار گرفته است. این فلز رنگی سفید مایل به خاکستری و براق دارد. نقره جز عناصر نسبتا کمیاب بوده و از نظر فراوانی در قشر جامد زمین در مرتبه شصت و سومین عنصر قرار دارد. نقره گاهی به صورت آزاد و گاهی نیز به صورت آلیاژ با سایر فلزات ملاحظه می شود. این فلز از نظر شیمیایی یکی از فلزات سنگین تلقی میگردد.
نقره در ترکیباتش اکثرا به صورت یک ظرفیتی است ؛ اما ترکیبات دو ظرفیتی نقره نیز مشاهده شده است که شامل فلوئورید و سولفید و اکسید میباشد.ترکیبات مهم نقره عبارتند از : نیترات نقره، هیدروکسید دی آمین نقره، سیانید نقره، کلرید نقره، برمید نقره و سولفید نقره. رسانایی عالی نقره موجب کاربرد هر چه بیشتر آن در صنایع مختلف شده است.
نقره از نظر خصوصیات فلزی براق و نسبتا نرم است که سخت تر از طلا می باشد. زمانی که این فلز پرداخته می شود دارای درخشندگی بسیار بالایی می باشد.این عنصر در میان کلیه فلزات، مقام بهترین رسانا در زمینه گرما و الکتریسیته را دارا می باشد. همه خصوصیاتی که راجب نقره نوشته شد ارتباط مستقیمی با آبکاری توسط این فلز دارد.
اگرچه نقره در میان فلزات، فلزی بسیار واکنش پذیر تلقی می شود اما باید توجه داشت که در مقایسه با برخی از عناصر از واکنش پذیری کمتری برخوردار است. به طور مثال اینکه این عنصر به آسانی اکسیده شدن آهن، اکسید نمیشود و با گوگرد و هیدروژن سولفید واکنش میدهد و باعث تیرگی در نقره هایتان میشود که برای رفع این تیرگی میتوان آبکاری نقره را با روش های لازم انجام داد.
آبکاری:
آبکاری یا پوشش کاری یا روکش کردن فرایندی است که به منظور جلوگیری از فرایند اکسیداسیون، سایش، افزایش مقاومت سطحی، یک لایه از فلزات و یا غیر فلزات روی فلزات یا غیر فلزات دیگر قرار میگیرد. از مهمترین دلایل آبکاری هزینه مناسب استفاده از آن می باشد.
صنایعی که آبکاری در آنها اهمیت بالایی دارد میتوان به صنایع خودروسازی، صنایع مخابرات، صنایع تولید قطعات الکترونیکی و صنایع ساخت در و پنجره اشاره کرد. بطور کلی دلایل استفاده از آبکاری نقره و سایر آبکاری ها عبارت است از: کاهش هزینه های مربوطه، زیبا کاری، جلوگیری از خوردگی شیمیایی، افزایش مقاومت سطحی و حرارتی و افزایش رسانایی الکتریکی
چرا زیورآلات نقره را آبکاری می کنند؟
اگر اهل استفاده از زیورآلات و بدلیجات هستید پس به خوبی می دانید که بعد از مدتی ممکن از رنگ زیور کم کم عوض شود و مثل روز اول درخشان و چشم نواز نباشد. حالا چه طلا باشد چه نقره و چه استیل و … ممکن از تغییر رنگ و از بین رفتن درخشش را حس کرده باشید. در این صورت بهترین راه استفاده از شست و شو یا تمیز کاری یا آبکاری است.در این بخش بحث ما بر روی زیورآلات نقره است پس بحث را با نقره ادامه می دهیم.
فلز نقره در گروه فلزات نجیب قرار دارد و در این گروه جزو فلزات واکنش پذیر طبقه بندی می شود، با این حال خوشبختانه در مقایسه با سایر عناصر دارای رتبه واکنش پذیری بالایی نمی باشد و بطور مثال همچون آهن به سرعت اکسید نمیشود. فلز نقره با گوگرد و هیدروژن سولفید واکنش داده و سبب ایجاد لایه ای کدر و تیره بر روی نقره می شود (این تیرگی هیچگونه عیب و نقصی برای نقره ایجاد نمیکند و قابل برگشت است). برای جلوگیری از این فرآیند عموما زیورآلات و ظروف نقره را آبکاری می نمایند تا علاوه بر مقاومت بیشتر در برابر اکسید شدن، شفاف تر و زیبا تر به چشم بیایند.
آبکاری نقره چگونه اتفاق می افتد؟ همه چیز در مورد آبکاری نقره:
یکی از مرغوب ترین و بهترین آبکاری های رایج در صنعت جواهرسازی آبکاری نقره است. چرا که عنصر نقره هم براق و درخشان است و هم اینکه نسبت به طلا و رودیوم قیمت کمتری دارد و از همه مهم تر اینکه نقره در برابر تیره شدن و اکسیداسیون از مقاومت نسبتا بالایی برخوردار است. از رایج ترین فلزاتی که نقره را روی آنها روکش میکنند میتوان به مس و برنج و نیکل اشاره کرد. بخصوص عنصر مس؛ چرا که بسیاری از ظروف و جواهرات و لوازم دکوری از مس ساخته میشوند.
نکته اینکه برای آبکاری نقره میتوان در صنعت الکترونیکی و برای قطعات الکترونیکی استفاده کرد تا هدایت الکتریکی و مقاومت قطعات در برابر خوردگی افزایش یابد. روش های مختلفی برای آبکاری نقره انجام میگیرد. یکی از روش های رایج آبکاری نقره، آبکاری الکترولیتی یا الکتریکی نقره میباشد.در عمل آبکاری نقره به این روش، آند یا الکترود منفی (الکترودی که در محلول الکترولیت الکترون از دست میدهد) و کاتد یا الکترود مثبت (قسمتی که قرار است پوشش دهی الکتریکی شود) هر دو درون یک حمام الکترولیتی غوطه ور میشوند که این حمام یک محلول است شامل نمک فلز نقره، که به آن الکترولیت گفته میشود.
الکترولیت مورد استفاده در این روش حمام قلیایی دی سیانو آلژینات پتاسیم که مقدار بیشتری سیانید پتاسیم و کربنات پتاسیم را به عنوان نمک های خود دارد. آندهای نقره ای خالص محلول جانشین فلز نشسته شده یا رسوب کرده بر کاتد میشوند. سپس یک جریان دی سی از میان محلول این فلز عبور میکند؛پدیده انتقال یون های فلزی به سمت سطح کاتد اتفاق می افتد که در نهایت روی قطعه متصل به کاتد می نشیند. در واقع به کمک جریان برق، یون های نقره بر روی قطعه مورد نظر(مس یا برنج یا...) که در محلول غوطه ور شده بود رسوب میکنند.
سپس قطعه از الکترولیت بیرون آوردن میشود و با آب خوب شسته شده و در پایان تمیز و پولیش میشود. در قطعه آند معمولا از نقره آلمانی(45-70 درصد مس، 5-30 درصد نیکل، 8-45 درصد روی) استفاده میشود چون هم خواص مکانیکی مناسبی دارد و هم اینکه از چسبندگی بالایی برخوردار است.
همانطور که گفته شد الکترولیت محلول فلز نقره است که میتوان بصورت محلول سیانیدی باشد یا غیر سیانیدی. الکترولیت سیانیدی در واقع همان محلول سیانید نقره است و الکترولیت بدون سیانید هم معمولا محلول نیترات نقره میباشد.نکته دیگری که در آبکاری نقره وجود دارد این است که در فرایند آبکاری می توان مقداری آنتی موان ، سولفور و بیسموت یا سلنیوم به محلول اضافه کرد که روکش نقره روشن تر گردد.
دمای الکترولیت نباید از 18 درجه کمتر شود. چرا که بالا و پایین رفتن دمای الکترولیت آبکاری با نقره باعث میشود روکش نقره متخلخل و پرمنفذ گردد و آند، زودتر و بیش از حد در الکترولیت حل شود بنابراین دمای بین 30 تا 40 درجه دمای مناسب و رایج برای آبکاری نقره میباشد. PH الکترولیت سیانیدی باید بین 8 تا 8.5 باشد و PH الکترولیت بدون سیانید باید بین 7.5 تا 9 باشد.
در این آبکاری فلزی که داخل محلول نشانده می شود همان جنس فلزی است که قرار است آبکاری شود.پدیده آبکاری الکتروشیمیایی همانند پدیده الکتروفرمینگ است که هر دو طبق جایگزینی الکتریکی عمل می کنند؛ با این تفاوت که در آبکاری الکتریکی یک پوسته از روی قطعه مورد نظر برداشته میشود.
پس از آنکه پوسته برداشته شد شیء موردنظر توسط آبکاری کاملا پوشش دهی می شود. پس از الکتروفرمینگ این امکان وجود دارد که آبکاری روی آن انجام شود و توسط پوشش دهی که انجام می شود باعث افزایش مقاومت در برابر خوردگی یا جذابیت بهتر برای محصولات زینتی شود.
این دو روش می توانند به صورت جداگانه و یا به عنوان دو روش مکمل مورد استفاده قرار بگیرند. در آبکاری نقره تعیین الکترولیت مناسب برای کیفیت این آبکاری خیلی مهم است؛ به این صورت که محلولی که درست میشود باید فاکتورهایی از نظر مقاومت مکانیکی، خوردگی، روشنایی یا بازتاب پذیری و مقاومت در برابر سایش را داشته باشد.
نکته دیگر هنگام آبکاری با فلز نقره این است که اطمینان حاصل شود که سطحی که قرار است آبکاری شود پاک و خالی از هر آلاینده ای باشد که امکان تداخل در پیوند وجود دارد که آلودگی مانع از رسوب و چسبندگی میشود.برای تمیز کردن سطحی که قرار است آبکاری شود میتوان از دو روش فیزیکی و شیمیایی استفاده کرد. در تمیز کردن فیزیکی برای حذف آلاینده ها از انرژی مکانیکی استفاده میشود و در روش شیمیایی از حلال هایی استفاده می شود که دارای مواد شیمیایی فعال سطحی و یا دارای مواد شیمیایی قابل واکنش با فلز سطح می باشد. روش آبکاری الکتریکی در سال های اخیر رشد چشمگیری در بازار داشته است.
آبکاری نقره به روش الکترولیتی یا الکتریکی روش های انجام مختلفی دارند از جمله این روش ها
1- روش بشکه ای یا چرخشی است. این روش در بشکه های چرخان اتفاق می افتد موقعیت این بشکه ها بصورت افقی است. در این روش اتصال الکتریکی از طریق غلت خوردن قطعات و یک رسانای خارجی که به بشکه متصل است انجام میگیرد. تنها مشکل این روش غلت خوردن قطعات است که می تواند باعث ایجاد خسارت و شکستگی در قطعات ظریف شود.
2- روش آبکاری نقره چنگکی. در مواردی که قطعات بزرگ، سنگین و پیچیده باشند و نتوان از آبکاری بشکه ای استفاده کرد از این روش استفاده میشود. در این روش جریان الکتریکی را چنگک ها تامین میکنند و به قطعه مورد نظر انتقال می دهند. جنس چنگک ها از سیم سنگی مسی است که به شکل مناسبی برای نگه داشتن قطعات درآمده است. قطعه کار در این روش بر روی قلاب و یا توسط کلیپس نگه داشته می شود که این اجزا توسط یک پوشش عایق میشوند.
3- روش آبکاری نقره نواری، در این روش یک نوار ممتد که توسط یک قرقره کشیده میشود از داخل محلول آبکاری عبور میکند. سیم های بلند و نوار های فلزی را میتوان با این روش آبکاری کرد.
آبکاری نقره در منزل:
ابتدا با یک دستمال نخی مرطوب و مقدار کمی شوینده نقره را تمیز میکنیم و سپس به خوبی خشک میکنیم. دوم اینکه نقره را به مقداری پولیش صنعتی آغشته و با دستمال نخی مرطوب سطحمان را تمیز میکنیم. پولیش صنعتی نباید به مدت طولانی با سطح نقره در تماس باشد چرا که باعث آسیب دیدگی آن میشود. در مرحله بعد، دستمال آغشته به پولیش را به نرمی و حوصله به سطح نقره مالش میدهیم تا زمانیکه تیرگی آن از بین برود. و در نهایت مطمئن میشویم که سطح نقره را از ماده پولیش کاملا تمیز کرده ایم.
کاربرد و خواص آبکاری نقره:
سطحی که توسط آبکاری نقره پوشش داده میشود میتواند سفید مات، نیمه براق و یا تمام براق باشد. چنین سطحی در برابر خوردگی مقاومت دارد ولی تا اندازه ای تمایل به تیره شدن دارد. در صنعت الکترونیک در مواردی که پارامترهایی مثل تغییر رنگ، تغییر مقاومت تماسی و نفوذ مد نظر نباشد به دلیل قیمت بالای طلا می توان از روکش نقره استفاده کرد. آبکاری نقره علاوه بر استفاده بالایی که در جواهرات و ظروف نقره دارد میتواند به طور گسترده در مدارهای چاپ، مخابرات، خودرو، جواهرات به کار رود.
اشیا پلاستیکی یا سرامیک ها را در صورتی که سطح آنها را با پوشش رسانایی از مس یا نیکل به روش غیر الکتریکی انجام شده باشد میتوان با نقره آبکاری کرد. بیشترین خواص آبکاری نقره، هدایت الکتریکی بالا، هدایت حرارتی بالا، و بازتاب نور است. فلز نقره نسبت به دیگر فلزات وزن پایین تر و نقطه ذوب بالاتری دارد واین یکی ازتفاوت های نقره و طلا می باشد، بنابراین گزینه مناسبی برای آبکاری محسوب میشود. دیگر مزیت آبکاری نقره این است که میتواند بر روی اکثر فلزات پوشش داده شود.نکته قابل توجه این است که زیورآلات نقره به راحتی قابل آبکاری مجدد می باشد.
فلز نقره از قدیمی ترین فلزات گرانبها هست. فلزی است نقره ای رنگ که تقریبا کمیاب و گران قیمت است. فلز نقره در آب و هوای خالص پایدار است ولی در معرض سولفید هیدروژن و هوای دارای سولفور کدر میشود؛ از این رو برای ازبین بردن کدری ها و همچنین به منظور تزیین و زیبایی و درخشندگی سطوح مورد نظر میتوان از آبکاری نقره استفاده کرد. آبکاری نقره عبارتست از پوشاندن یک لایه از فلز نقره بر روی یک یا چند فلز دیگر به وسیله ایجاد جریان الکتریکی. جواهرات، ساعت، ظروف و ... از جمله مواردی هستند که می توان آبکاری نقره بر روی آنها مشاهده کرد.
برای محافظت از سطوح مختلف در برابر خوردگی، آبکاری نقره یکی از روش هایی است که بر روی این سطوح انجام می گیرد. آبکاری نقره با روش الکتریکی که رایج ترین روش آبکاری نقره است به این صورت است که در محلول، یون های مثبت یا کاتیون فلز نقره به صورت یک لایه روی جسم مورد نظر قرار میگیرد. این کار علاوه بر اینکه مقاومت جسم در برابر سایش را افزایش میدهد بلکه موجب شفافیت و چشم نوازی جسم مورد نظر مثل زیورآلات و وسایل تزیینی میشود. نکته اینکه آبکاری نقره عمل جدیدی نیست و سال های بیشماری است که در بین جوامع مختلف رواج دارد.
اثرات آلیاژهای نقره و طلا چگونه می تواند برای سلامتی شما مفید باشد؟
امروزه از اثرات آلیاژ طلا و نقره می توان برای درمان موارد زیر استفاده کرد:
علائم آرتروز را از بین ببرید
شاید بیشترین تحقیق درباره آلیاژ طلا برای کاهش علائم آرتروز روماتوئید بوده است. استفاده مستقیم از طلا روی پوست به بهبود این علائم در درصد قابل توجهی از مبتلایان کمک کرده است.
مسکن درد
گفته می شود که استفاده از طلا روی زخم یا عفونت به بهبود زخم کمک می کند. زیرا اعتقاد بر این است که طلا اثر آرامش بخشی بر رگ های خونی دارد و اجازه می دهد خون آزادانه تر جریان یابد. این افزایش گردش خون، اکسیژن را در بدن تنظیم می کند و به بهبودی کمک می کند.
تنظیم دمای بدن
گفته می شود که آلیاژ طلا به تنظیم دمای بدن کمک می کند. دمای پایدار سیستم ایمنی فرد را بهبود می بخشد. این به ویژه برای کسانی که لرز، تعریق شبانه یا گرگرفتگی دارند مفید است.
درمان مراقبت از پوست
در دوران روم از آلیاژ طلا و ذرات تشکیل دهنده آن برای درمان بیماری ها و عفونت های پوستی استفاده می شد. اگرچه پیشرفت های پزشکی بسیار فراتر از این اقدامات اولیه بوده است، اما پایه و اساس اثرات مثبت طلا بر روی پوست باقی مانده است. امروزه می توانید طلای خالص را در انواع محصولات زیبایی و درمان های پوستی بیابید.
یکی از خواص و اثرات مفید آلیاژ نقره در پزشکی خاصیت ضد باکتریایی آن است
خاصیت ضد باکتریایی نقره باعث شده است که در صنایع دارویی و بهداشتی کاربرد وسیعی داشته باشد و در ترکیب با فلزات دیگر مورد استفاده قرار گیرد. در واقع نقش اصلی این فلز خاصیت باکتری کشی آن است که می توان از آن در درمان بیماری های مختلف استفاده کرد.از آلیاژ نقره می توان برای پرکردن دندان در پزشکی استفاده کرد.در واقع ترکیبات موجود در این فلز امروزه در دندانپزشکی برای پرکردن دندان و ایمپلنت دندان قابل استفاده است.همچنین آلیاژی از نقره مانند طلا می تواند اثرات آرامش بخشی برای بدن ایجاد کند و در درمان بیماری های مختلف موثر باشد.
تاثیر آلیاژهای نقره و طلا بر بدن انسان
1- آلیاژ طلا گرم است و باعث انبساط بافت و شل شدن ناحیه آسیب دیده می شود و باعث می شود که ترمیم کمی سریعتر انجام شود. برخی از پادشاهان و ملکه ها برای دریافت انرژی آن تاج طلایی بر سر خود می گذاشتند یا کمربند طلایی می بستند.
2- در مطالعه رفلکسولوژی و طب سوزنی متوجه می شوید که نصف النهارهای الکتریکی بدن مدارهای الکتریکی بدن هستند و متاثر از طلا هستند. اعتقاد بر این است که آلیاژ طلا نیز اثر آرامش بخش دارد.جهت کسب اطلاعات بیشتر به سایت کافه سیلور مراجعه کنید.
