حکاکی سنگ، یکی از قدیمی ترین اشکال هنری، در بیان خلاقیت انسان بوده است. اما این هنر بدون استفاده از ابزارهای تخصصی امکان پذیر نخواهد بود. در طلوع تاریخ، ابزارهای کنده کاری ساده و کاربردی بودند و برای کار با سنگ های موجود طراحی شده بودند.
با گذشت زمان، هر فرهنگ و تمدنی نوآوری هایی را به این ابزارها ارائه کرد و کارایی و دقت آنها را بهبود بخشید. به عنوان مثال، مصریان باستان ابزارهای خاصی را برای حکاکی هیروگلیف در گرانیت و بازالت توسعه دادند، در حالی که یونانی ها و رومی ها ابزارهایی را برای سنگ مرمر تکمیل کردند و سطح بی سابقه ای از جزئیات را فراهم کردند.
تأثیر ابزارها در فرهنگ های مختلف برای حکاکی سنگ
هر پیشرفتی در ساخت ابزار حکاکی روی سنگ، فرصت های هنری جدیدی را به وجود می آورد. در آسیا، ابزارها امکان خلق مجسمه های مذهبی پیچیده را فراهم کردند، در حالی که در اروپا، تکامل این ابزارها برای توسعه معماری گوتیک و نقش برجسته های دقیق آن اساسی بود.
• ابزار حکاکی در دوران مدرن
امروزه ابزارهای حکاکی روی سنگ را با نوآوری های تکنولوژیکی ترکیب می کنند. معرفی ابزارهای برقی و ماشین آلات CNC، تکنیک های کنده کاری را متحول کرده است و به هنرمندان و صنعتگران اجازه می دهد تا به سطوحی از دقت و کارایی غیرقابل تصور دست یابند. با این حال، توانایی دست زدن به ابزارهای دستی سنتی بسیار ارزشمند است و منبت‌کاران مدرن را به یک میراث تاریخی متصل می‌کند.
ابزار و تکنیک های سنگ تراشی از پایه تا پیچیده
1- انتخاب سنگ: اولین قدم در سنگ تراشی. قبل از شروع هر پروژه کنده کاری، انتخاب نوع مناسب سنگ بسیار مهم است. هر گونه، از سنگ مرمر گرفته تا گرانیت و سنگ آهک، ویژگی های منحصر به فردی دارد که بر روند کنده کاری تاثیر می گذارد.
به عنوان مثال، سنگ مرمر به دلیل نرمی و توانایی در جزئیات بسیار ارزشمند است، در حالی که گرانیت به دلیل سختی و استحکام شناخته شده است و به ابزارهای قوی تری نیاز دارد.
2- ابزار ضروری برای سنگ تراشی. کنده کاری سنگ به مجموعه ای از ابزارها نیاز دارد که هر کدام برای عملکرد خاصی طراحی شده اند. برخی از رایج ترین ابزارها عبارتند از:
• اسکنه: برای برش و شکل دادن به سنگ استفاده می شود. آنها در اندازه و شکل متفاوت هستند، از اسکنه های مسطح برای ایجاد سطوح صاف تا اسکنه های دندانه دار برای بافت.
• پتک ها و چکش ها: این ها نیروی مورد نیاز برای کار سنگ را فراهم می کنند، از پتک های سنگین برای خشن کردن تا چکش های سبک تر برای جزئیات دقیق.
• سوهان: این ابزار برای صاف کردن سطح سنگ پس از کنده کاری ضروری است.
تکنیک های حکاکی سنگ
حکاکی سنگ و کنده کاری شامل تکنیک های مختلفی است که هر کدام برای سبک ها و جزئیات مختلف مناسب است:
1- کنده کاری برجسته: این تکنیک شامل کنده کاری سنگ به گونه ای است که طرح از پس زمینه بالا برود. برای پانل های تزئینی و کارهای هنری ایده آل است.
یک نمونه تاریخی قابل توجه «محراب پرگامون» است، بنای یادبود هلنیستی که به خاطر نقش برجسته‌ای که نبرد بین خدایان و غول‌ها را به تصویر می‌کشد، معروف است.
2- کنده کاری با نقش برجسته: مشابه نقش برجسته، اما با عمق کمتر، حس ظریف تری از ابعاد را به شما می دهد. یک نمونه کلاسیک «پارتنون فریز» در آتن است که صفوف پاناتنایا را با جزئیات بسیار عالی در نقش برجسته نشان می دهد و ظرافت و حرکت را با حداقل عمق به تصویر می کشد.
3- بافت: هنرمندان با استفاده از اسکنه های دندانه دار و ابزارهای دیگر، می توانند بافت های متنوعی ایجاد کنند تا به کار عمق و شخصیت ببخشند.
نمونه‌ای تاریخی از بافت‌سازی را می‌توان در مجسمه‌های مصری یافت، مانند مجسمه‌های مقبره رامسس ششم، جایی که از بافت سنگ برای ایجاد جلوه‌ای متمایز به لباس و مو استفاده می‌شد.
اهمیت ابزارهای تیز و نگهداری آنها در سنگ تراشی
در هنر حکاکی سنگ و سنگ تراشی کار با ابزار تیز ضروری است. لبه برشی که به درستی تیز شده باشد، امکان کنترل و دقت بیشتر را فراهم می کند و ایجاد جزئیات ظریف و پیچیده تر را آسان تر می کند.
سنگ به طور سنتی با استفاده از ابزار دستی، در درجه اول چکش و اسکنه کار می شود. استفاده از ابزار و مهارت به هنرمندان این امکان را داده است که تقریباً تمام انواع سنگ را در طول تاریخ اجرا کنند.
مجسمه های سنگی طبیعی منحصراً با این ابزار ساخته نمی شوند، اما بدون شک رایج ترین آنها هستند. فراتر از چکش و اسکنه، هنرمندان اکنون ابزارهای زیادی برای خلق آثار خود در اختیار دارند. برخی از هنرمندان اکنون از اسکنه های پنوماتیک، اره های با نوک الماس، جت های آب پرفشار و حتی لیزرهای صنعتی استفاده می کنند.
با این حال، بسیاری از مردم هنوز روش قدیمی انجام کارها را ترجیح می دهند. هنرمندی که از ابزارهای دست ساز برای جدا کردن یک بلوک مرمری استفاده می کند به همان اندازه احتمال دارد که از فناوری صنعتی برای تراشیدن مجسمه استفاده کند. فرآیند، صرف نظر از ابزارهای مورد استفاده، اساساً یکسان است.
انواع حکاکی سنگ
انسان از زمانی که کشف کرد می تواند سنگ را با ضربه زدن با مواد سخت تری شکل دهد، هنر خلق کرده است. چند نوع سنگ در طی هزاران سال در بین مجسمه سازان محبوب بوده است. متداول ترین آنها برای کنده کاری از سه نوع سنگ: آذرین، رسوبی و دگرگونی در زیر ذکر شده است.
• سنگ های آذرین
نحوه ایجاد سنگ های آذرین ویژگی های آنها را تعیین می کند. به دلیل گرمای زیاد فعالیت های آتشفشانی، ماگما از طریق سنگ جامد قدیمی تر در اعماق زمین ریخته و سنگ های گرانیت، بازالت و دیوریت را ایجاد کرد. گرانیت از کریستال های کوارتز حاوی سیلیس و فلدسپات تشکیل شده است. یکی از محبوب ترین سنگ هایی است که هنرمندان برای مجسمه سازی سنگی از آن استفاده می کنند.
سنگ گرانیت به دلیل سختی تراش سنگی چالش برانگیز است. در واقع، ممکن است این فرآیند را حکاکی نکنید، زیرا به جای اینکه اسکنه را از میان سنگ مانند سنگ آهک یا مرمر، پودر کنید، در حال پودر کردن هستید.
• رسوبی
هوازدگی قطعات سنگ را سست می‌کند و سپس به حوضه یا فرورفتگی که در آن رسوب به دام می‌افتد منتقل می‌شود. سنگ های رسوبی زمانی تشکیل می شوند که رسوبات پس از خرد شدن عمیقاً مدفون شوند. سنگ آهک و ماسه سنگ، سنگ های رسوبی رایجی هستند که در مجسمه سازی سنگی مورد استفاده قرار می گیرند.
سنگ آهک به راحتی تراشیده می شود و بار جزئی را تحمل می کند، اما همچنین به اندازه کافی سخت است که در برابر ریزش مقاومت کند.
در حالی که زیبایی ذاتی سنگ های درخشان بیشتر است، ممکن است به روش های مختلفی ایجاد شود تا سنگ را زنده کند. در سنگ آهک، یک بستر مشخص وجود دارد که توسط لایه‌هایی از رسوب که روی هم انباشته شده‌اند، ایجاد می‌شود.
• دگرگونی
پس از اینکه یک لایه رسوبی تحت گرما و فشار قرار می گیرد، یک تبدیل شیمیایی را تجربه می کند که یک ماده کریستالی جدید را تشکیل می دهد. سنگ آهک در نتیجه دگرگونی به مرمر تبدیل می شود. سنگ مرمر، آلابستر و سنگ صابون چند نمونه از سنگ های دگرگونی هستند که برای مجسمه سازان سنگی استفاده می شوند.
برای قرن ها، سنگ مرمر محبوب ترین سنگ برای مجسمه سازی بوده است. این یک ماده نسبتاً دشوار برای مقابله با آن است. قادر خواهد بود جزئیات زیادی را در خود نگه دارد. سنگ مرمر در بیش از 200 رنگ مختلف موجود است.
به عنوان مثال، سنگ مرمر اونیکس یک سنگ تزئینی است که به عنوان کفپوش، میز و دیوار استفاده می شود. ساختار کریستالی آن هنگام صیقل دادن به درخشندگی بالایی می درخشد. به غیر از مجسمه سازان سنگی، چندین هنر سنگی دیگر مانند پیترا دورا نیز از انواع مختلف ساخته شده است.
مراحل حکاکی روی سنگ از مفهوم تا کار نهایی
کنده کاری سنگ سخت یک هنر واقعا منحصر به فرد است. سنگ تراش از یک سو هنرمند و خالقی است که به یک قطعه سنگ سخت و بی شکل جانی تازه و شکلی تازه می بخشد.
از سوی دیگر، مهمترین وظیفه او پرده برداری و نشان دادن آنچه قبلاً توسط طبیعت خلق شده است: زیبایی، ساختار و ویژگی منحصر به فرد سنگ است. وقتی صحبت از کار با سنگ می شود، هر قطعه به این تعادل بین ایجاد و هدایت شدن توسط خود ماده نیاز دارد.
1- کار بر روی هر مجسمه سنگی با یک مفهوم آغاز می شود. ابتدا هنرمند طرحی را روی کاغذ می کشد و ترکیب و شخصیت ها را مشخص می کند.
این شروع سفر خلاق است. قرار است چه نوع شخصیتی باشد؟ ترکیب قرار است چه چیزی را بیان کند؟ در این مرحله است که پیشینه تحقیق انجام می شود. برای بیان کامل هویت یک شخصیت یا یک موقعیت، باید داستان عامیانه یا افسانه پشت آن و همچنین باورهای مردم را به دقت مطالعه کنید.
توجه به جزئیات از قبل در این مرحله مورد نیاز است، زیرا شخصیت ها باید ویژگی های خاص خود را داشته باشند و همچنین احساسات متقاعد کننده ای را داشته باشند.
این نوع کار عجله یا شبیه سازی را تحمل نمی کند. شخصیت‌های داستان عامیانه در حافظه جمعی ما تلقین می‌شوند و به قدری به راحتی قابل تشخیص هستند که هرگونه نادرستی بلافاصله مشخص می‌شود.
2- پس از آن، طرح برای تولید اولین مدل سه بعدی که معمولاً از پلاستیک ساخته می شود استفاده می شود. این مرحله برای صنعتگر لازم است که آن را به صورت سه بعدی ببیند و در صورت لزوم با در نظر گرفتن آناتومی شخصیت و سایر جزئیات، مفهوم را تنظیم کند.
در مرحله بعد، این مدل در پلاستیک ریخته می شود، ماده ای نوآورانه که جایگزین گچ شده است. مدل پلاستیک را می توان به عنوان یک قطعه کار مستقل در نظر گرفت و همیشه دنبال کردن تغییر شکل قطعه سنگ در مقایسه با گچ جالب است. گاهی اوقات، تفاوت، که بیشتر به تفاوت در بافت مواد مربوط می شود، واقعاً چشمگیر است.
3- مرحله بعدی انتخاب سنگ برای مجسمه سنگی است. اکثر کارگاه ها و استودیوهای سنگ تراشی مجموعه‌ای از سنگ ها را نگه می‌دارند که دائماً تکمیل می شوند که مطابق با سبک، نیازها و ترجیحات آنهاست.
رنگ، بافت، دوام و انعطاف پذیری هنگام انتخاب سنگ برای عنصر خاصی از ترکیب مهم هستند. جزئیات خاصی را می توان از سنگ ها یا فلزات گرانبها یا نیمه قیمتی ساخت. حتی اگر این مفهوم ممکن است در طول فرآیند تکامل یابد، مهم است که در مورد چگونگی تطبیق مواد مختلف با هم فکر کنید.
4- ابتدا با کمک یک اره بزرگ به یک تکه سنگ، شکل خشن داده می شود. در این مرحله، مهم است که ساختار هر سنگ را احساس کنید و شروع به فکر کردن به نسخه پیش نویس در سنگ کنید.
تنها پس از آن صنعتگر شروع به جزئیات مجسمه با اره های کوچکتر مطابق طرح اولیه می کند. مفیدترین ابزار برای این مرحله چرخ های الماس تراش هستند.
اسپری آب به آشکارتر شدن نتیجه هر برش کمک می کند. کنده کاری بیشتر با ضربات کوچک و کم عمق انجام می شود که به صنعتگر کمک می کند تا جزئیات دقیق در ساختار سنگ را تنظیم کند. این فرآیند نیاز به تمرکز شدید در تمام طول دارد زیرا کوچکترین حواس پرتی ممکن است سنگ را خراب کند.
5- در پایان این مرحله، صنعتگر تمام جزئیات را تکمیل می کند. مرحله بعدی پر زحمت ترین مرحله است که نیاز به صبر زیاد و توجه بی دریغ دارد. صنعتگر تمام جزئیات را با مته حک می کند تا زمانی که کل ترکیب کامل شود.
این ابزاری است با مته های الماسی با قطرهای مختلف از مته با اندازه متوسط گرفته تا سوزن که تضمین می کند هر عنصر، مهم نیست که چقدر کوچک و دشوار باشد، توجه لازم را به خود جلب می کند. هنگام کار با مته، صنعتگر مدل پلاستیکی را در مقابل خود می گیرد و آن را با مجسمه سنگی و مفهوم اصلی مقایسه می کند.
6- مرحله ماقبل آخر فرآیند خلاقیت بر برداشت کلی از ترکیب متمرکز است. خمیر پولیش و دستگاه مته به براق شدن کامل هر عنصر کمک می کند.
این رنگ واقعی و الگوهای سنگ را نشان می دهد و تصور سطح مرطوب را ایجاد می کند. با این حال، این چیزی بیش از یک توهم نوری و نتیجه یک فرآیند پرداخت بی عیب و نقص نیست که باعث می شود حتی نور مکمل مفهوم اصلی صنعتگر باشد.
سخن پایانی
در مجموع فرایند حکاکی سنگ، صبر و مهارت زیادی می طلبد، چیزی که همه مجسمه سازان از آن برخوردار نیستند. برای شروع، هنرمند باید نوع مناسب سنگ را انتخاب کند.
سنگ‌های مورد استفاده در مجسمه‌سازی می‌توانند از انواع سخت‌تر مانند گرانیت یا مرمر تا سنگ‌های نرم‌تر مانند آلاباستر یا سنگ صابون متغیر باشند.جهت کسب اطلاعات بیشتر به سایت کافه سیلور مراجعه کنید.
